حکـــــــــــــــــــــــــــمــــــــــــــــــــــــــت

  1. سوره کَوثَر ؛^([1]) عموم مفسران شیعه و اهل سنت این سوره را در شأن حضرت فاطمه(س) دانسته اند. کَوثَر بر وزن فَوعَل به معناى زیادى در کثرت است.^([2]) کوثر را خیر کثیر معنا کرده اند و چون خداوند به رسول خدا(ص) مى فرماید ما به تو کوثر عطا کردیم یعنى خیر کثیر دادیم. بنا بر گزارش هاى تاریخى، چون قاسم و عبدالله، پسران رسول خدا(ص)، زود از دنیا رفتند، برخى از دشمنان رسول خدا(ص) به تحقیر و تمسخر آن حضرت پرداختند و ایشان را ابتر (کسى که نسلش ادامه نمى یابد) خواندند از این رو این سوره نازل شد و ضمن اعلام بخشیدن کوثر (که به وجود مقدّس حضرت فاطمه(س)) تفسیر شده است به آن حضرت، شماتت کنندگان رسول خدا(ص) را ابتر دانست.

فخر رازى در سبب نزول این سوره شش قول را به تفصیل آورده و گزارش هایى نقل کرده است که سخن مشترک این اقوال تمسخر و تحقیر رسول خدا(ص) از سوى مشرکان و دشمنان بوده است. وى با بیان یکى از این اقوال مى گوید:

  «گفته اند چون عاص بن وائل (پدر عمرو بن عاص) به سران مشرک قریش مى گفت محمد ابتر است و پسرى ندارد که جانشین او شود و اگر رحلت کند نسل پسرى او قطع شده است و شما راحت مى شوید.^([3]) سپس سوره کوثر نازل شد و به مشرکان و دشمنان رسول خدا(ص) پاسخى دندان شکن داد که اگر چه رسول خدا(ص) پسر ندارد اما دخترش براى او خیر فراوان دارد. از آن جا که این سوره در ردّ قول افرادى است که آن حضرت را به نداشتن اولاد عیب مى گرفتند پس معناى آن این است که به آن حضرت نسل و فرزندان بسیارى عطا مى شود. نگاه کنید ببینید چقدر از اهل بیت را تا به حال به قتل رسانده اند اما با این حال دنیا پر از نسل رسول خداست در حالى که از بنى امیه که عاص بن وائل از آن تیره بود هیچ کس که قابل اعتنا باشد باقى نمانده است».^([4])

  2. سوره انسان یا دهر؛^([5]) بر اساس برخى روایات تاریخى و برخى تفاسیر، روزى امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در کودکى بیمار شدند و رسول خدا(ص) از آنان عیادت کرد و به امیرالمؤمنین(ع) توصیه فرمود تا براى بهبود حال آن دو نذر کنند. از این رو امیرالمؤمنین(ع)، حضرت فاطمه(س) و فضّه (کنیز آنان) نذر کردند که اگر آن دو بهبود یافتند سه روز روزه بگیرند.

به هنگام افطار روز نخست مسکینى به در خانه آمد و تقاضاى طعام کرد و آنان طعام خود را به آن مسکین دادند. روز دوم هم یتیمى از آنان تقاضاى طعام کرد و آنان طعام خود را به او بخشیدند و در روز سوم نیز اسیرى تقاضاى طعام کرد و آنان طعام خود را به او عطا کردند و بدین صورت آنان سه روز روزه گرفتند در حالى که طعام افطار خود را نیز در راه خدا به آن سه دادند و این سوره به ویژه آیات ویُطعِمونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسکینـًا ویَتیمـًا واَسیرا ؛ و غذاى (خود) را با این که به آن علاقه (و نیاز) دارند، به مستمند و یتیم و اسیر مى دهند (سوره انسان، آیه 8) اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ اللّهِ لا نُریدُ مِنکُم جَزاءً ولا شُکورا ؛ (و مى گویند:) ما شما را به خاطر خدا اطعام مى کنیم، و هیچ پاداش و سپاسى از شما نمى خواهیم (سوره انسان، آیه 9) در شأن آنان نازل شد و افتخارى دیگر براى اهل بیت و حضرت فاطمه(س) رقم خورد.^([6])

البته برخى از مفسران تمام سوره را در باره این ماجرا مى دانند^([7]) و برخى گفته اند تعداد دیگرى از آیات از جمله آیه 5 تا آیه 22 سوره انسان یعنى از اِنَّ الاَبرارَ یَشرَبونَ مِن کَأس کانَ مِزاجُها کافورا ؛  به یقین ابرار (و نیکان) از جامى مى نوشند که با عطر خوشى آمیخته است (آیه 5) تا آیه اِنَّ هـذا کانَ لَکُم جَزاءً وکانَ سَعیُکُم مَشکورا ؛ این پاداش شماست و سعى و تلاش شما مورد قدردانى است (آیه 22) در شأن آنان نازل شده است.