حکـــــــــــــــــــــــــــمــــــــــــــــــــــــــت

ماه رسول مهر را دریابیم ماه شعبان منسوب به حضرت سید انبیاءصَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله است و آن حضرت این ماه را روزه مى داشت به ماه مبارک رمضان وصل می‌کرد و مى فرمود: شعبان ماه من است هر که یک روز از ماه مرا روزه بدارد بهشت بر او واجب می‌شود .

بادامه مطلب...

رجب ماه هفتم از سال قمری است که مُضر نیز می‏گویند به سبب احترامی که آن قبیله به آن ماه قائل بودند و در اسلام رجب از ماه‏های حرام به شمار آمده است، بدین خاطر آن را رجب الفرد گویند، زیرا سه ماه از ماههای حرام به هم پیوسته‏اند و این ماه از آنها جدا و فرد است.(1)فضیلت ماه رجب

لطفا ادامه مطالب را بخوانید ...

بدون شک سخنان معصومان و ائمه اطهار(علیهم السلام) هماره روشنگرمعنای آیات نورانی قرآن کریم بوده است. در این سلسله مقالات‏برآنیم با مشعل فروزان بیانات حضرت امام باقرالعلوم(علیه السّلام) آسمان‏معرفت را بشکافیم و چندگام به حقیقت نزدیک شویم.زنگار دلها قرآن درباره مجرمان و گناهکاران جسور که به بهانه‏های واهی ازاجابت دعوت الهی سرباز می‏زنند، می‏فرماید:
(کلا بل ران علی قلوبهم ما کانوا یکسبون) چنین نیست که آنهاگمان می‏کنند، بلکه کارهایشان همچون زنگاری بر دلهایشان نشسته‏است. (و از درک حقیقت محروم گشته‏اند. ) امام باقر(علیه السّلام) در باره‏این آیه می‏فرماید:
هیچ بنده مومنی نیست مگر آنکه در قلبش یک نقطه سفید (ونورانی) وجود دارد، پس آنگاه که از وی گناهی سرزند، در میان‏آن نقطه سفید، نقطه سیاهی ایجاد می‏گردد. پس اگر توبه کند، آن‏سیاهی رخت‏بر می‏بندد; و اگر در گناهان غوطه‏ور گردد، بر سیاهی‏افزوده می‏شود تا آنکه تمام سفیدی را می‏پوشاند. وقتی سفیدی‏پوشانده شد، دارنده چنین دلی دیگر هرگز روی سعادت را نخواهددید و این است معنای سخن خداوند که می‏فرماید: (کلا بل ران علی‏قلوبهم ما کانوا یکسبون) فروش دین به دنیا در مورد متعددی از قرآن به آیاتی برمی‏خوریم که یهود را به‏پیروی از قرآن فرا می‏خواند، در یکی از این آیات می‏خوانیم:
«به آنچه نازل کرده‏ام (قرآن) ایمان آورید که تایید و تصدیق‏کننده کتابی است که شما با آن سروکار دارید (توارت) و نخستین‏کافر به آن نباشید و آیات مرا به بهای ناچیزی نفروشید و تنهادر برابر من تقوا پیشه سازید.» امام باقر(علیه السّلام) در مورد شان‏نزول آیه فوق می‏فرماید: برای حیی‏بن اخطب و کعب بن اشرف وگروهی دیگر از عالمان یهود، هر ساله مجلس میهمانی بسیار مجللی‏از طرف یهودیان ترتیب داده می‏شد. این افراد راضی بنودند، باتصدیق و تایید قرآن، آن منافع را از دست‏بدهند. به همین جهت‏تورات را تحریف کرده، آیاتی از آن را، که در زمینه اوصاف‏پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم ) بود، به بهای ناچیز (مجالس و یا پولهایی که‏به جیب آنها سرازیر می‏شد.) فروختند. درس عبرت از انسانهای مسخ شده همان طور که می‏دانیم روحیه سرکشی و نافرمانی از دستوراهای‏الهی و علاقه شدید به مال دنیا از ویژگیهای یهود بوده، آیاتی‏از قرآن بدانها اشاره کرده است، ماهیگیری در شنبه یکی ازمظاهر این علاقه است: خداوند به یهود فرمان داده بود روز«شنبه‏» را تعطیل کنند; اما گروهی از آنها که کنار دریامی‏زیستند و مشمول حکم الهی بودند، دلشان نمی‏آمد آن روز ازماهیهای فراوان و چشمگیر بگذرند. اتفاقا روزهای شنبه ماهیهای‏بیشتری می‏آمد. آنها با ترفند و حیله‏گری روز شنبه نیز ماهیگیری‏می‏کردند تا آن‏که عذاب خدا آنها را فرا گرفت. در همین زمینه درقرآن چنین می‏خوانیم: قطعا حال کسانی (یهودیانی) که در روزشنبه نافرمانی کردند، دانستید. (و نیز به عذاب ما آگاه شدیدکه) به آنها گفتیم: همچون بوزینگان طرد شده در آیید و آنهاچنین شدند.
در آیه بعد از آن می‏فرماید: ما این جریان را مجازات و درس‏عبرتی برای پیش روی آن واقعه (مابین یدیها) و پشت آن(ماخلفها) قرار دادیم.
امام باقر(علیه السّلام) در توضیح مابین یدیها و ماخلفها می‏فرماید:
(مقصود از «مابین یدیها»، نسل آن زمان و مراد از«ماخلفها» ما مسلمانان هستیم. یعنی این درس عبرت مخصوص‏بنی‏اسرائیل نبود و همه انسانها را شامل می‏شود.» در مرحله عمل‏روشن می‏شود هر فرد چه کاره است و تنها ادعای ایمان کافی نیست.
آیا می‏توان باور کرد: کسی ایمان به خدا داشته باشد اما بادشمنان خدا دست دوستی دهد و آنها را محرم اسرار خویش سازد؟ درقرآن می‏خوانیم: آیا گمان کرده‏اید به خود واگذار می‏شوید وخداوند کسانی را که جهاد کرده و غیر از خدا و فرستاده او ومومنان محرم اسراری نگرفته‏اند، معلوم نمی‏دارد؟ و خداوندبدانچه انجام می‏دهید آگاه است.
امام باقر(علیه السّلام) در باره آیه فوق‏فرمود:
جز خدا محرم اسراری نگیرید که در این صورت مومن نخواهید بود.
همانا هر سبب و نسب (قرابت) و محرم اسرار گرفتن و بدعت وشبهه‏ای بریده خواهد شد مگر آن چیزی که قرآن آن را اثبات کرده‏است. (تقوا)
گمان می‏نمایید آیا شما بگردید بی‏آزمایش رها؟ نکرده خدا تا به امروز فاش مقام شما را به سعی و تلاش کدامینتان هست مومن درست که از غیر یزدان خود دست‏شست نگیرد دگر دوست غیر از خدا بجز مومنان و بجز مصطفی به هرکارتان هست‏یزدان خبیر بود آگه از رازهای ضمیر نور نبوت و ولایت
در قرآن می‏خوانیم: او خدایی است که خورشید را مایه روشنایی وماه را نوربخش قرار داد; هوالذی جعل الشمس ضیاء والقمر نورا.
امام باقر(علیه السّلام) در باره آیه فوق چنین می‏فرماید:
خداوند زمین را به نور محمد(صلّی الله علیه و آله و سلّم ) روشن ساخت، همان‏گونه که با نورخورشید آن را روشن گرداند. به همین جهت، محمد(صلّی الله علیه و آله و سلّم ) را به خورشیدو وصی‏اش علی(علیه السّلام) را به ماه تشبیه کرده است. رهبری، خار چشم دشمن حمله به رهبری امت اسلامی یکی از ترفندها و نقشه‏های اصلی‏دشمنان دین است که از همان صدر اسلام در صدر توطئه‏های آنهاقرار داشته است. در همین زمینه در قرآن می‏خوانیم:
«منافقان از آن بیم دارند که آیه‏ای علیه آنها نازل شود و به‏آنها از اسرار درونشان خبر دهد.» (ای پیامبر به آنها) بگو:
استهزا و تمسخر کنید، خداوند آنچه را از آن بیم دارید آشکارمی‏سازد.
و اگز از آنها بپرسی، (در توجیه کارشان) می‏گویند: ما شوخی‏می‏کردیم و بازی. بگو: آیا خدا و آیات او و پیامبرش را مسخره‏می‏کنید؟
بگو: عذرخواهی دیگر سودی ندارید. شما پس از ایمان آوردن کافرشدید، اگر گروهی از شما را (به خاطر توبه) ببخشیم، گروه دیگری‏را عذاب خواهیم کرد، زیرا آنها مجرمند.
امام باقر(علیه السّلام) در شان نزول آیات فوق می‏فرماید: گروهی از منافقان در جلسه‏ای سری برای کشتن پیامبر اسلام(صلّی الله علیه و آله و سلّم ) نقشه کشیدند که پس از برگشتن از جنگ تبوک در یکی از گردنه‏هابه‏صورت ناشناس کمین کنند; شتر حضرت را رم دهند و حضرت را به قتل‏رسانند. خداوند پیامبرش را از این نقشه مطلع ساخت و حضرت نیزدستور داد گروهی از مسلمانان مراقب باشند تا آنها را متفرق‏کنند. هنگامی که پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم ) به محل مورد نظر (گردنه) رسید،عمار مهار شتر حضرت را در دست داشت و حذیفه از پشت‏سر، آن رامی‏راند. در این هنگام، منافقان با صورتهای پوشیده هجوم‏آوردند. پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم ) به حذیفه فرمود: به صورت مرکبهای آنها بزن‏تا دور شوند و حذیفه نیز چنین کرد. هنگامی که پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم ) به‏سلامت از گردنه گذر کرد، به حذیفه فرمود:
آنها را شناختی؟ گفت: خیر، هیچ کس را نشناختم. سپس رسول‏خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم ) نام همه آنها را برشمرد. حذیفه گفت: اکنون که چنین است‏چرا گروهی را نمی‏فرستی آنها را به قتل رسانند؟
فرمود: «دوست ندارم عرب بگویند هنگامی که محمد بر یارانش‏پیروز شد به کشتن آنها پرداخت.» پیشتازان عرصه جهاد را دریابید! افرادی که درآمد زیاد نداشتند و به قول امام خمینی(رحمت الله علیه) « ازپابرهنگان بودند» مخلص‏ترین یاران پیامبر اسلام(صلّی الله علیه و آله و سلّم ) شمرده‏می‏شدند. آنها از دیار خود دل کنده، به خدا دل بسته بودند، درمیدانهای کارزار از جان مایه می‏گذاشتند و وقت نداشتند تادنبال منافع شخصی و سفرهای تجارتی بروند و برای خود کاخ‏بسازند. لذا خداوند منان به مسلمانان دستور داده بود تا به‏این دسته از برادران خویش کمک مالی کنند. در همین زمینه درقرآن می‏خوانیم:
(انفاق شما، مخصوصا باید) برای نیازمندانی باشد که در راه خدادر تنگنای (اقتصادی) قرار گرفته‏اند، نمی‏توانند مسافرت (تجارت) کنند. و نا آگاهان آنها را، از شدت خویشتن‏داری، بی‏نیازمی‏پندارند، اما آنها را از چهره‏هایشان می‏شناسی و هرگز بااصرار از مردم چیزی نمی‏خواهند; و هرچیز خوبی را در راه خداانفاق کنید، خداوند از آن آگاه است.
امام باقر(علیه السّلام) فرمود: این آیه در باره «اصحاب صفه‏» نازل شده‏است. کنار مسجد (پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم)‏» روی صفه‏ای (سکوی بزرگی) جای‏داشتند... و خداوند به مردم دستور داد از کمک به این دسته ازبردران خود دریغ نورزند. آنها نیز چنین کردند. 

لذت وصل نداند مگر آن سوخته ای                          که پس از دوری بسیار به یاری برسد

گرفته بوی تو را خلوت خزانی من                           کجایی ای گل شب بوی بی نشانی من

میلاد حضرت امام محمد باقر (ع) بر همه مسلمانان مبارک باد

برگزیده اعمال ماه مبارک رجب

رسول خدا (ص) فرمودند : ماه رجب ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را اصب می گویند زیرا که رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته می شود پس بسیار در این ماه بگوئید :

اسغفرالله و اسئله التوبه

بسیار سفارش شده در این ماه در هر روزش در هنگام نماز صبح و هنگام نماز مغرب بلکه در تعقیبات نماز های یومیه این دعا را بخواند :

یا مَنْ ارجوه لکل خیر و آمن ................

التماس دعا

 این دعا در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی به تفصیل آمده

در طول سفر امام به مرو، هر کجا توقف می‌فرمودند، برکات زیادی شامل حال مردم آن منطقه می‌شد. از جمله هنگامیکه امام در مسیر حرکت خود وارد نیشابور شدند و در حالی که در محملی قرار داشتند از وسط شهر نیشابور عبور کردند. مردم زیادی که خبر ورود امام به نیشابور را شنیده بودند، همگی به استقبال حضرت آمدند. در این هنگام دو تن از علما و حافظان حدیث نبوی، به همراه گروه‌های بیشماری از طالبان علم و اهل حدیث و درایت، مهار مرکب را گرفته و عرضه داشتند: "ای امام بزرگ و ای فرزند امامان بزرگوار، تو را به حق پدران پاک و اجداد بزرگوارت سوگند می‌دهیم که رخسار فرخنده خویش را به ما نشان دهی و حدیثی از پدران و جد بزرگوارتان، پیامبر خدا، برای ما بیان فرمایی تا یادگاری نزد ما باشد." امام دستور توقف مرکب را دادند و دیدگان مردم به مشاهده طلعت مبارک امام روشن گردید. مردم از مشاهده جمال حضرت بسیار شاد شدند به طوری که بعضی از شدت شوق می‌گریستند و آنهایی که نزدیک ایشان بودند، بر مرکب امام بوسه می‌زدند. ولوله عظیمی در شهر طنین افکنده بود به طوری که بزرگان شهر با صدای بلند از مردم می‌خواستند که سکوت نمایند تا حدیثی از آن حضرت بشنوند. تا اینکه پس از مدتی مردم ساکت شدند و حضرت حدیث ذیل را کلمه به کلمه از قول پدر گرامیشان و از قول اجداد طاهرینشان به نقل از رسول خدا و به نقل از جبرائیل از سوی حضرت حق سبحانه و تعالی املاء فرمودند: "کلمه لااله‌الاالله حصار من است پس هر کس آن را بگوید داخل حصار من شده و کسی که داخل حصار من گردد ایمن از عذاب من خواهد بود." سپس امام فرمودند: "اما این شروطی دارد و من، خود، از جمله آن شروط هستم."

 این حدیث بیانگر این است که از شروط اقرار به کلمه لااله‌الاالله که مقوم اصل توحید در دین می‌باشد، اقرار به امامت آن حضرت و اطاعت و پذیرش گفتار و رفتار امام می‌باشد که از جانب خداوند تعالی تعیین شده است. در حقیقت امام شرط رهایی از عذاب الهی را توحید و شرط توحید را قبول ولایت و امامت می‌دانند.

 ادامه مطلب...

امام علی ‌بن موسی‌الرضا (علیه السلام) هشتمین امام شیعیان از سلاله پاک رسول خدا و هشتمین جانشین پیامبر مکرماسلام می‌باشند.                                                                                                                                                                  ایشان در سن 35 سالگی عهده‌دار مسئولیت امامت و رهبری شیعیان گردیدند و حیات ایشان مقارن بود با خلافت خلفای عباسی که سختی‌ها و رنج بسیاری را بر امام رواداشتند و سر انجام مأمون عباسی ایشان را در سن 55 سالگی به شهادت رساند. در این نوشته به طور خلاصه، بعضی از ابعاد زندگانی آن حضرت را بررسی می‌نماییم.

 نام، لقب و کنیه امام:

نام مبارک ایشان علی و کنیه آن حضرت ابوالحسن و مشهورترین لقب ایشان "رضا" به معنای "خشنودی" می‌باشد. امام محمد تقی (علیه السلام) امام نهم و فرزند ایشان سبب نامیده شدن آن حضرت به این لقب را اینگونه نقل می‌فرمایند: "خداوند او را رضا لقب نهاد زیرا خداوند در آسمان و رسول خدا و ائمه اطهار در زمین از او خشنود بوده‌اند و ایشان را برای امامت پسندیده‌اند و همینطور (به خاطر خلق و خوی نیکوی امام) هم دوستان و نزدیکان و هم دشمنان از ایشان راضی و خشنود بود‌ند."

یکی از القاب مشهور حضرت "عالم آل محمد" است. این لقب نشانگر ظهور علم و دانش ایشان می‌باشد. جلسات مناظره متعددی که امام با دانشمندان بزرگ عصر خویش، بویژه علمای ادیان مختلف انجام داد و در همه آنها با سربلندی تمام بیرون آمد دلیل کوچکی بر این سخن است، که قسمتی از این مناظرات در بخش "جنبه علمی امام" آمده است. این توانایی و برتری امام، در تسلط بر علوم یکی از دلایل امامت ایشان می‌باشد و با تأمل در سخنان امام در این مناظرات، کاملاً این مطلب روشن می‌گردد که این علوم جز از یک منبع وابسته به الهام و وحی نمی‌تواند سرچشمه گرفته باشد.

 پدر و مادر امام:

پدر بزرگوار ایشان امام موسی کاظم (علیه السلام) پیشوای هفتم شیعیان بودند که در سال 183 ه.ق. به دست هارون عباسی به شهادت رسیدند و مادر گرامیشان "نجمه" نام داشت.

 تولد امام:

حضرت رضا (علیه السلام) در یازدهم ذیقعدة الحرام سال 148 هجری در مدینه منوره دیده به جهان گشودند. از قول مادر ایشان نقل شده است که: "هنگامی‌که به حضرتش حامله شدم به هیچ وجه ثقل حمل را در خود حس نمی‌کردم و وقتی به خواب می‌رفتم، صدای تسبیح و تمجید حق تعالی و ذکر "لااله‌الاالله" را از شکم خود می‌شنیدم، اما چون بیدار می‌شدم دیگر صدایی بگوش نمی‌رسید. هنگامی‌که وضع حمل انجام شد، نوزاد دو دستش را به زمین نهاد و سرش را به سوی آسمان بلند کرد و لبانش را تکان می‌داد؛ گویی چیزی می‌گفت."⁽²⁾

 نظیر این واقعه، هنگام تولد دیگر ائمه و بعضی از پیامبران الهی نیز نقل شده است، از جمله حضرت عیسی که به اراده الهی در اوان تولد، در گهواره لب به سخن گشوده و با مردم سخن گفتند که شرح این ماجرا در قرآن کریم آمده است.⁽³⁾

ادامه مطلب...