حکـــــــــــــــــــــــــــمــــــــــــــــــــــــــت

 به مناسبت اربعین حسینی بیست، مصداق از اسرارِ «اربعین» از نگاه قرآن و روایاتو نیز گزیده ای از وقایع اربعین امام حسین علیه السلام را تقدیم می کند.

*عذاب چهل روزه

1- چهل روز باریدن باران، عذاب کفار در زمان حضرت نوح علیه السلام بود.

«عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام: إِلَى أَنْ قَالَ فَبَقِیَ الْمَاءُ یَنْصَبُّ مِنَ السَّمَاءِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً- وَ مِنَ الْأَرْضِ الْعُیُونُ- حَتَّى ارْتَفَعَتِ السَّفِینَةُ فَمَسَحَتِ السَّمَاءَ قَالَ فَرَفَعَ نُوحٌ یَدَهُ- ثُمَّ قَالَ یَا رهمان أتقن وَ تَفْسِیرُهَا رَبِّ أَحْسِنْ- فَأَمَرَ اللَّهُ الْأَرْضَ أَنْ تَبْلَعَ مَاءَهَا» على ابن ابراهیم در حدیثى طولانى از امام صادق علیه السلام نقل می کند که آن حضرت در وقایع عذاب قوم نوح می فرماید: آب تا 40 روز از آسمان بارید و از زمین هم چشمه‏ها جوشیدند تا کشتى بلند شد و آسمان را مسح کرد و نوح دست برداشت و گفت: «اى رهمان اتقن» یعنى پروردگارا نیکى کن و خدا به زمین فرمود تا آب را فرو کشد. (بحار، ج‏72، ص: 134)

*سرگردانی چهل ساله

2- قوم حضرت موسى علیه السلام، چهل سال در بیابان سرگردان بودند.

قرآن کریم می فرماید: «قالَ فَإِنَّها مُحَرَّمَةٌ عَلَیْهِمْ أَرْبَعِینَ سَنَةً یَتِیهُونَ فِی الْأَرْضِ فَلا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفاسِقِینَ»

خداوند(به موسى) فرمود: «این سرزمین(مقدس)، تا چهل سال بر آن ها ممنوع است(و به آن نخواهند رسید)؛ پیوسته در زمین(در این بیابان)، سرگردان خواهند بود؛ و در باره(سرنوشت) این جمعیّت گنهکار، غمگین مباش!. (مائده 26)

*شرط خدا برای خلقت فاطمه(س)

3- پیامبر صلى الله علیه و آله به دستور الهی چهل روز از خدیجه کناره گرفت تا غذاى آسمانى نازل شده و مقدّم? تولّد حضرت زهرا علیها السلام مهیّا گردید.

مرحوم مجلسی در کتاب شریف بحار می نویسد روایت شده: «فَلَمَّا کَانَ فِی کَمَالِ الْأَرْبَعِینَ هَبَطَ جَبْرَئِیلُ علیه السلام فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ الْعَلِیُّ الْأَعْلَى یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ هُوَ یَأْمُرُکَ أَنْ تَتَأَهَّبَ لِتَحِیَّتِهِ وَ تُحْفَتِهِ قَالَ النَّبِیُّ صلّی الله علیه وآله وسلّم یَا جَبْرَئِیلُ وَ مَا تُحْفَةُ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ مَا تَحِیَّتُهُ قَالَ لَا عِلْمَ لِی قَالَ فَبَیْنَا النَّبِیُّ صلّی الله علیه وآله وسلّم کَذَلِکَ إِذْ هَبَطَ مِیکَائِیلُ وَ مَعَهُ طَبَقٌ مُغَطًّى بِمِنْدِیلِ سُنْدُسٍ أَوْ قَالَ إِسْتَبْرَقٍ فَوَضَعَهُ بَیْنَ یَدَیِ النَّبِیِّ صلّی الله علیه وآله وسلّم وَ أَقْبَلَ جَبْرَئِیلُ علیه السلام وَ قَالَ یَا مُحَمَّدُ یَأْمُرُکَ رَبُّکَ أَنْ تَجْعَلَ اللَّیْلَةَ إِفْطَارَکَ عَلَى هَذَا الطَّعَامِ»

اى محمّد! خداوند بلند مرتبه تو را سلام مى‏رساند و امر مى‏کند که چهل روز از خدیجه دورى نمایى.... پس از اتمام چهل روز جبرئیل بر پیامبر فرود آمد و فرمود: اى محمّد! خداوند بر تو درود مى‏فرستد و تو را امر مى‏کند تا از تحفه و هدیه او بهره‏مند گردى. پیامبر فرمود: تحفه پروردگار عالمیان چیست؟ و مژده او کدام است؟ جبرئیل گفت: نمى‏دانم. در این حال میکائیل فرود آمد و همراه او طبقى بود که با پارچه‏اى پشمى پوشیده شده بود و آن را در مقابل پیامبر گذارد؛ جبرئیل نزدیک آمده و گفت: اى محمّد! خداوند فرمان مى‏دهد که امروز را با این طعام افطار کنى.

 (بحار، ج‏16، ص: 78)

*چهل سال تربیت

4- رسول خدا صلى الله علیه و آله وسلّم در چهل سالگى به رسالت مبعوث شدند.

«عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ مُحَمَّداً عَبْداً فَأَدَّبَهُ حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً أَوْحَى إِلَیْهِ وَ فَوَّضَ إِلَیْهِ الْأَشْیَاءَ فَقَالَ ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا»

ابو اسامه از حضرت باقر علیه السّلام نقل کرد که آن حضرت فرمود: خداوند محمّد مصطفى صلى اللَّه علیه و آله و سلم را بنده آفرید او را تا چهل سال تربیت نمود سپس به او وحى کرد و در اختیارش اشیاء را قرارداد پس فرمود: «ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا» آن چه را رسول خدا براى شما آورده بگیرید(و اجرا کنید)، و از آن چه نهى کرده خوددارى نمایید. (بحار الأنوار، ج‏25، ص: 331)

*کمال روحی تا چهل سالگی

5- انسان تا چهل سالگى زمین? کمال روحى و معنوى دارد، امّا پس از آن دشوار مى‏شود.

«قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام إِنَّ الْعَبْدَ لَفِی فُسْحَةٍ مِنْ أَمْرِهِ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَرْبَعِینَ سَنَةً فَإِذَا بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى مَلَکَیْهِ قَدْ عَمَّرْتُ عَبْدِی هَذَا عُمُراً فَغَلِّظَا وَ شَدِّدَا وَ تَحَفَظَّا وَ اکْتُبَا عَلَیْهِ قَلِیلَ عَمَلِهِ وَ کَثِیرَهُ وَ صَغِیرَهُ وَ کَبِیرَه»

امام صادق علیه السلام فرمود: انسان تا سن چهل سالگى (تا حدودى) در گشایش و مهلت است و چون به چهل سالگى رسد خداوند متعال به دو فرشته (مامور انسان) دستور مى‏دهد: تا اینجا بنده‏ام را عمر (فرجه و مهلت) دادم از این پس او را شدیداً و به سختى کنترل و (اعمالش را) ضبط کنید و زیادى، کمى، کوچک و بزرگ عملش را بنویسید. (الخصال، ج‏2، ص: 545)

*برای یاری امام زمان(عج)

6- کسی که چهل صبح، دعای عهد را بخواند از یاران امام زمان علیه السلام خواهد بود.

«عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ مَنْ دَعَا إِلَى اللَّهِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً بِهَذَا الْعَهْدِ کَانَ مِنْ أَنْصَارِ قَائِمِنَا فَإِنْ مَاتَ قَبْلَهُ أَخْرَجَهُ اللَّهُ تَعَالَى مِنْ قَبْرِهِ وَ أَعْطَاهُ بِکُلِّ کَلِمَةٍ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ أَلْفَ سَیِّئَةٍ وَ هُوَ هَذَا اللَّهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظِیمِ وَ رَبَّ الْکُرْسِی ....»

حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام فرمود: هر کس چهل بامداد این- دعاى- عهد را بخواند، از یاوران قائم خواهد بود، و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد خداوند (هنگام ظهور) او را از قبر بیرون آورد؛ و با هر کلمه این دعا؛ هزار ثواب باو عطا فرماید و هزار گناه از نامه عمل او محو کند...(بحار، ج‏53، ص: 95)

*گناهی که چهل روز انسان را از خدا دور می کند

7- پذیرفته نشدن اعمال از جمله نماز در چهل روز، پیامد برخی گناهان مثل غیبت و خوردن خمر است.

«قَالَ النَّبِیُّ صلّی الله علیه وآله وسلم مَنِ اغْتَابَ مُسْلِماً أَوْ مُسْلِمَةً لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ تَعَالَى صَلَاتَهُ وَ لَا صِیَامَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً إِلَّا أَنْ یَغْفِرَ لَهُ صَاحِبُهُ»

پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: هر کس مرد یا زن مسلمانى را غیبت کند، خدا تا چهل روز، نماز و روزه او را نپذیرد مگر که غیبت شده از او درگذرد. (جامع الأخبار، ص: 146)

«عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ علیه السلام إِنَّا رُوِّینَا عَنِ النَّبِیِّ صلّی الله علیه وآله وسلم أَنَّهُ قَالَ مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ لَمْ یُحْتَسَبْ صَلَاتُهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً ً قَالَ فَقَالَ صَدَقُوا»

حسین بن خالد که به امام هفتم گفتم: از پیغمبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم براى ما روایت شده که هر که خمر مى‏نوشد چهل روز نمازش قبول نیست فرمود: راست گفتند. (علل الشرائع، ج‏2، ص: 345)

*فضیلت حفظ چهل حدیث

8-کسی که چهل حدیث، حفظ کند، روز قیامت فقیه محشور می شود.

عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَنَّهُ قَالَ: «مَنْ حَفِظَ عَلَى أُمَّتِی أَرْبَعِینَ حَدِیثاً یَنْتَفِعُونَ بِهَا بَعَثَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَقِیهاً عَالِماً»

رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلم فرمود: هر کس از امّتم، چهل حدیث را که [مردم‏] از آن فایده برند، حفظ کند، خداوند در روز قیامت او را فقیه و عالم برانگیزاند» (الخصال، ج‏2، ص: 541)

توضیح: حفظ، داراى مراتب مختلفى است که هر یک از آن مراتب، ثوابى مخصوص به خود دارد.

 یکى از آن مراتب، حفظ نمودن «لفظ حدیث» است، خواه در خاطر حفظ شود و خواه در دفتر یا به گونه‏اى دیگر.

 مرتبه دوم، حفظ نمودن «لفظ و مفاهیم لغوى حدیث» براى نقل و بازگو نمودن براى دیگران است.

 مرتبه سوم، حفظ نمودن «لفظ و مفاهیم حدیث است براى عمل نمودن به آن».

 مرتبه چهارم، حفظ نمودن« لفظ و مفاهیم و ادراک مقصود حدیث و عمل بر طبق آن است».

مرتبه پنجم، حفظ نمودن «لفظ و مفاهیم و ادراک مقصود حدیث و عمل بر طبق آن و ادراک حصول مقصود حدیث در جان و روان خود است». (الاربعین الهاشمیّه، ص 8، اثر: بانو امین مجتهده اصفهانى)

*اگر چهل مؤمن شهادت دهند

9- چهل مؤمن اگر به خوب بودن مرده‏اى شهادت دهند، خداوند او را مى‏آمرزد.

«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ: إِذَا مَاتَ الْمُؤْمِنُ فَحَضَرَ جَنَازَتَهُ أَرْبَعُونَ رَجُلًا مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ قَالُوا- اللَّهُمَّ إِنَّا لَا نَعْلَمُ مِنْهُ إِلَّا خَیْراً وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنَّا- قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى قَدْ أَجَزْتُ شَهَادَاتِکُمْ وَ غَفَرْتُ لَهُ مَا عَلِمْتُ مِمَّا لَا تَعْلَمُون»

امام صادق علیه السّلام روایت کرده که آن حضرت فرمود: هر گاه مؤمنى از دنیا برود و چهل نفر از مؤمنان بر جنازه او حضور یافته و بگویند: «اللّهمّ إنّا لا نعلم منه إلّا خیرا و انت اعلم به منّا» (یعنى: بار خدایا ما جز خیر و خوبى چیزى از او نمی دانیم و تو نسبت به او از ما داناتر هستى). خداوند تبارک و تعالى فرماید: من گواهی هاى شما را بر خوبى او پذیرفتم و او را در مورد آن چه که خود می دانم و شما از آن بی خبرید، آمرزیدم. (من لا یحضره الفقیه، ج‏1، ص: 165)

*عبادت چهل شبانه روز جهت دریافت تورات

10- چهل شبانه روز، عبادت حضرت موسی علیه السلام به دریافت تورات انجامید.

خداوند می فرماید: «وَ واعَدْنا مُوسى‏ ثَلاثینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَةً وَ قالَ مُوسى‏ لِأَخیهِ هارُونَ اخْلُفْنی‏ فی‏ قَوْمی‏ وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبیلَ الْمُفْسِدینَ»

و ما با موسى، سى شب وعده گذاشتیم؛ سپس آن را با ده شب(دیگر) تکمیل نمودیم؛ به این ترتیب، میعاد پروردگارش(با او)، چهل شب تمام شد. و موسى به برادرش هارون گفت: «جانشین من در میان قومم باش. و(آنها) را اصلاح کن! و از روش مفسدان، پیروى منما!. (اعراف142)

*حکومت امام زمان (عج) چهل سال است

11-امام زمان علیه السلام، چهل سال حکومت می کنند.

امام حسن مجتبی علیه السلام در وقتی که از سوی مزدوران معاویه در مدائن زخمی شده بود در پاسخ تفصیلی به سؤال زید بن وهب جُهنی، مبنی بر این که اوضاع را چگونه می بینید، فرمودند: «فَقَالَ أَرَى وَ اللَّهِ أَنَّ مُعَاوِیَةَ خَیْرٌ لِی مِنْ هَؤُلَاءِ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ لِی شِیعَةٌ ابْتَغَوْا قَتْلِی وَ انْتَهَبُوا ثَقَلِی وَ أَخَذُوا مَالِی وَ اللَّهِ لَئِنْ آخُذُ مِنْ مُعَاوِیَةَ عَهْداً- أَحْقِنُ بِهِ دَمِی وَ أُومَنُ بِهِ فِی أَهْلِی خَیْرٌ مِنْ أَنْ یَقْتُلُونِی فَتَضِیعَ أَهْلُ بَیْتِی وَ أَهْلِی....

 وَ تُخْرِجُ الْأَرْضُ نَبْتَهَا وَ تُنْزِلُ السَّمَاءُ بَرَکَتَهَا وَ تَظْهَرُ لَهُ الْکُنُوزُ یَمْلِکُ مَا بَیْنَ الْخَافِقَیْنِ أَرْبَعِینَ عَاماً؟ فَطُوبَى لِمَنْ أَدْرَکَ أَیَّامَهُ وَ سَمِعَ کَلَامَه»

به خدا سوگند! معاویه براى من بهتر از این مردم است، مى‏پندارند که شیعه و پیرو من هستند حال آنکه کمر به قتل من بسته و بارم را به غارت و مالم را به تاراج بردند، به خدا اگر از معاویه براى حفظ خون خود و امان خانواده‏ام عهدى بگیرم، براى من بهتر است از اینکه این به ظاهر شیعیان، خونم را ریخته و أهل بیت و بعضى از پیروانم تباه و ضایع شوند.... .

آن حضرت در خصوص حکومت عدل به نقل از امیرالمؤمنین علیه السلام و درباره آخرالزمان می فرمایند: و زمین روئیدنى خود را ظاهر و آسمان برکاتش را نازل ساخته و تمام گنج هاى خود را براى او آشکار مى‏سازد، و براى چهل سال بر تمام عالم حاکم شود، پس خوشا بحال کسى که روزگار او را درک و سخنانش را به گوش جان مى‏شنود!. (الإحتجاج على أهل اللجاج، ج‏2، ص: 291)

*اجابت دعایی که چهل سال طول کشید

12-دعای حضرت موسی علیه السلام تا زمان برآورده شدن، چهل سال طول کشید.

«قال رسول الله صلّی الله علیه وآله وسلّم: فَلَا تَیْأَسُوا مِنْ تَأْخِیرِ الْإِجَابَةِ فَإِنَّهُ کَانَ بَیْنَ إِجَابَةِ مُوسَى وَ هَارُونَ فِی فِرْعَوْنَ أَرْبَعِینَ سَنَةً مِنْ حِینَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى لَهُمَا قَدْ أُجِیبَتْ دَعْوَتُکُما»

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: پس باید از تاخیر برآورده شدن دعا ناامید نشوید و به جاى دیگر نروید و فاصله بین دعا کردن موسى و هرون در بار? فرعون تا زمان مستجاب شدن، چهل سال بود از آن وقتى که خدا فرمود: دعاى شما را مستجاب کردم تا زمانى که مستجاب شد، چهل سال طول کشید. (إرشاد القلوب إلى الصواب، ج‏1، ص: 151)

*فضیلت چهل روز نماز جماعت

13-چهل روز درک نماز جماعت، برائت از نفاق و آتش را به همراه دارد.

وَ قَالَ رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم «مَنْ أَدْرَکَ الصَّلَاةَ أَرْبَعِینَ یَوْماً فِی الْجَمَاعَةِ کُتِبَ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ النِّفَاقِ وَ بَرَاءَةً مِنَ النَّار»

پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: هر کس چهل روز نماز جماعت بخواند دورى از نفاق و دوروئى و دورى از آتش برایش نوشته می شود. (إرشاد القلوب إلى الصواب، ج‏1، ص: 184)

*چهل روز بارانی

14-قبل از حشر، آسمان چهل روز خواهد بارید.

 «إِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَبْعَثَ الْخَلْقَ أَمْطَرَ السَّمَاءَ عَلَى الْأَرْضِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فَاجْتَمَعَتِ الْأَوْصَالُ وَ نَبَتَتِ اللُّحُوم»

امام صادق فرمود: چون خداى عزّوجلّ خواهد خلق را مبعوث کند چهل روز آسمان بر زمین ببارد تا رگ و پی ها جمع شوند و گوشت بروید. (أمالی الصدوق، ص: 177)

*شرط استجابت دعا

15-یکی از راه های استجابت دعا، مقدم داشتن دعا برای چهل نفر می باشد.

«مَنْ قَدَّمَ فِی دُعَائِهِ أَرْبَعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ثُمَّ دَعَا لِنَفْسِهِ اسْتُجِیبَ لَه»

امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس دعایِ بر چهل مؤمن را بر دعای خود مقدم دارد، دعاى خودش مستجاب شود. (أمالی الصدوق، ص: 456)

*گریه آدم برهابیل

16-حضرت آدم علیه السلام، چهل شب بر مرگ هابیل گریه کرد.

«عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ علیه السلام قَال..... فَبَکَى آدَمُ عَلَى هَابِیلَ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً»

امام باقر علیه السلام فرمود: حضرت آدم چهل شب بر هابیل گریه کرد. (کمال الدین و تمام النعمة، ج‏1، ص: 214)

*عبادت خالصانه

17-عبادت خالصانه چهل روز، چشمه های حکمت را برای انسان ظاهر می کند.

«قَالَ رسول الله صلّی الله علیه وآله وسلّم مَنْ أَخْلَصَ لِلَّهِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً ظَهَرَتْ یَنَابِیعُ الْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَى لِسَانِه»

رسول اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم می فرماید: کسی که چهل روز خالصانه برای خدا عبادت کند، چشمه های حکمت از قلب او بر زبانش ظاهر می شود. (جامع الأخبار، ص: 94)

*انتظار برای گناه

18-انتظار کشیدنِ چهل روزه برای گران شدن مواد غذایی، دوری از خدا را به همراه دارد.

«وَ قَالَ رسول الله صلّی الله علیه وآله وسلّم مَنْ جَمَعَ طَعَاماً یَتَرَبَّصُ بِهِ الْغَلَاءَ أَرْبَعِینَ یَوْماً فَقَدْ بَرِئَ مِنَ اللَّهِ وَ بَرِئَ اللَّهُ مِنْه»

هر کس مواد غذایی را جمع کند و 40 روز انتظار گران شدن آن را بکشد از خدا دور و خدا هم از او دور است. (بحار، ج‏59، ص: 292)

*راز یک قلب نورانی

19- چهل روز خوردن غذای حلال، قلب را نورانی می کند.

فَعَنِ النَّبِیِّ صلّی الله علیه وآله وسلّم «مَنْ أَکَلَ الْحَلَالَ أَرْبَعِینَ یَوْماً نَوَّرَ اللَّهُ قَلْبَهُ»

از پیامبر صلّی الله علیه وآله وسلّم روایت شده: هر کس غذاى حلالى بخورد، خداى تعالى تا چهل روز قلبش را نورانى مى‏کند. (عدة الداعی و نجاح الساعی، ص: 153)

*وقتی همه چهل روز گریه کردند

20-آسمان، زمین، خورشید و ملائکه، چهل روز بر امام حسین علیه السلام گریه کردند.

 قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام یَا زُرَارَةُ إِنَّ السَّمَاءَ بَکَتْ عَلَى الْحُسَیْنِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً بِالدَّمِ- وَ إِنَّ الْأَرْضَ بَکَتْ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً بِالسَّوَادِ- وَ إِنَّ الشَّمْسَ بَکَتْ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً بِالْکُسُوفِ وَ الْحُمْرَةِ- وَ إِنَّ الْجِبَالَ تَقَطَّعَتْ وَ انْتَثَرَتْ وَ إِنَّ الْبِحَارَ تَفَجَّرَتْ- وَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ بَکَتْ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً عَلَى الْحُسَیْنِ ....»

امام صادق علیه السلام فرمود: اى زراره! آسمان تا چهل روز بر حسین بن على علیهما السّلام خون بارید و زمین تا چهل روز تار و تاریک بود و خورشید تا چهل روز گرفته و نورش سرخ بود و کوه ها تکه تکه شده و پراکنده گشتند و دریاها روان گردیده و فرشتگان تا چهل روز بر آن حضرت گریستند (کامل الزیارات، ص: 81)

*بقاء اربعین حسینی تا قیامت

گفتنى است: گرامى داشت یاد متوفّی پس از مرگ او در همه ملل و ادیان رسمیت دارد و بعضى با گذشت یک ماه و بسیارى نیز پس از چهل روز از متوفاى خود تجلیل مى کنند.

در میان مسلمانان، به ویژه شیعیان، پس از شهادت امامان معصوم علیهم السلام در نخستین اربعین آنان مراسم گرامى داشت انجام مى شده ولى شهادت امام حسین علیه السلام این ویژگى را دارد که روز اربعین حسینى هر ساله تا قیامت ادامه خواهد داشت. (شکوفایى عقل در پرتو نهضت حسینى، آیه الله العظمی جوادى آملى، ص. 231)

* نشانه های مومن

وَ قَالَ الْحَسَنُ الْعَسْکَرِیُّ علیه السلام عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ إِحْدَى وَ الْخَمْسِینَ وَ زِیَارَةُ الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ بِالْیَمِینِ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِبِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم

امام حسن عسکرى علیه السلام فرمودند: پنج چیز از نشانه‏هاى مؤمن است. گزاردن پنجاه و یک رکعت نماز واجب و نافله، زیارت اربعین، انگشتر در دست راست کردن، پیشانى بر خاک ساییدن و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم. (روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج‏1، ص: 195)

*کیفیت زیارت سیدالشهداء

عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام: تَزُورُونَ خَیْرٌ مِنْ أَنْ لَا تزورون [تَزُورُوا وَ لَا تَزُورُونَ خَیْرٌ مِنْ أَنْ تزورون [تَزُورُوا قَالَ قُلْتُ قَطَعْتَ ظَهْرِی قَالَ تَاللَّهِ إِنَّ أَحَدَکُمْ لَیَذْهَبُ إِلَى قَبْرِ أَبِیهِ کَئِیباً حَزِیناً وَ تَأْتُونَهُ أَنْتُمْ بِالسُّفَرِ کَلَّا حَتَّى تأتونه [تَأْتُوهُ شُعْثاً غُبْراً

از مفضّل بن عمر نقل کرده که وى گفت: حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند: زیارت بروید بهتر است از اینکه به زیارت نروید و زیارت نروید بهتر است از اینکه به زیارت بروید.

راوى مى‏گوید: محضر مبارک حضرت عرض کردم: با این کلام، کمر من را شکستید.

حضرت فرمودند: به خدا قسم! همانا یکى از شما وقتى به زیارت قبر پدرش مى‏رود، غمگین و اندوهناک مى‏رود ولى به زیارت قبر مطهّر آن حضرت مى‏روید در حالى که با خود سفره‏ها مى‏برید، نه، این طور نباید به زیارت آن جناب بروید بلکه با حالى افسرده و حزین و گرفته زیارتش کنید.

(کامل الزیارات، ص: 130)

*شرح آمدن جابر بن عبدالله انصاری به کربلا

عَنْ عَطِیَّةَ الْعَوْفِیِّ قَالَ خَرَجْتُ مَعَ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ رَحِمَهُ اللَّهُ زَائِرَیْنِ قَبْرَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیهما السلام فَلَمَّا وَرَدْنَا کَرْبَلَاءَ دَنَا جَابِرٌ مِنْ شَاطِئِ الْفُرَاتِ فَاغْتَسَلَ ثُمَّ ائْتَزَرَ بِإِزَارٍ وَ ارْتَدَى بِآخَرَ ثُمَّ فَتَحَ صُرَّةً فِیهَا سُعْدٌ فَنَثَرَهَا عَلَى بَدَنِهِ ثُمَّ لَمْ یَخْطُ خُطْوَةً إِلَّا ذَکَرَ اللَّهَ حَتَّى إِذَا دَنَا مِنَ الْقَبْرِ قَالَ أَلْمِسْنِیهِ فَأَلْمَسْتُهُ فَخَرَّ عَلَى الْقَبْرِ مَغْشِیّاً عَلَیْهِ فَرَشَشْتُ عَلَیْهِ شَیْئاً مِنَ الْمَاءِ فَأَفَاقَ ثُمَّ قَالَ یَا حُسَیْنُ ثَلَاثاً ثُمَّ قَالَ حَبِیبٌ لَا یُجِیبُ حَبِیبَهُ ثُمَّ قَالَ وَ أَنَّى لَکَ بِالْجَوَابِ وَ قَدْ شُحِطَتْ أَوْدَاجُکَ عَلَى أَثْبَاجِکَ وَ فُرِّقَ بَیْنَ بَدَنِکَ وَ رَأْسِکَ فَأَشْهَدُ أَنَّکَ ابْنُ النَّبِیِّینَ وَ ابْنُ سَیِّدِ الْمُؤْمِنِینَ وَ ابْنُ حَلِیفِ التَّقْوَى وَ سَلِیلُ الْهُدَى وَ خَامِسُ أَصْحَابِ الْکِسَاءِ وَ ابْنُ سَیِّدِ النُّقَبَاءِ وَ ابْنُ فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ النِّسَاءِ

عطیّه کوفى گوید با جابر بن عبد اللَّه انصارى براى زیارت قبر امام حسین علیه السّلام از کوفه بیرون رفتیم، وقتى به کربلا رسیدیم جابر کنار فرات رفت و غسل کرد؛ سپس لُنگى به کمر خود بست و قطعه دیگرى (همچون لباس احرام) به شانه‏اش افکند و مقدارى سعد (گیاه خوشبو) از کیسه درآورد و به بدنش پاشید و به راه افتاد. قدمى برنمی داشت مگر با ذکر خدا، و چون نزدیک قبر رسید به من گفت: دستم را به قبر برسان، تا دستش به قبر رسید بیهوش به روى آن افتاد، قدرى آب به صورتش پاشیدم تا حالش به جا آمد، سپس سه بار گفت: یا حسین، بعد از آن گفت: دوست، جواب دوستش را نمی دهد؟، سپس گفت، چگونه پاسخ دهى، زیرا خون از رگهاى گردنت به پشت و شانه‏ات روان شده و بین بدن و سر مبارکت جدائى افتاده و من گواهم که توئى فرزند پیامبران و پسر آقاى مؤمنان و پسر هم‏پیمان تقوى و پرهیزگارى و از نژاد هدایت و پنجمین نفر از اصحاب کساء و پسر سیّد نقباء و پسر فاطمه بهترین زنان. (بحار، ج‏65، ص: 130)