حکـــــــــــــــــــــــــــمــــــــــــــــــــــــــت

«یاأَیُّهَاالنَّاسُ قَدْجاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌمِنْ رَبِّکُمْ وَشِفاءٌلِمافِی الصُّدُورِوَهُدىًوَرَحْمَةٌلِلْمُؤْمِنینَ قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِ ذلِکَ فَلْیَفْرَحُواهُوَخَیْرٌمِمَّا[1]» علامه طباطبایی در ذیل این آیه­ی نورانی به چهار مرحله­ی سلوک که انسان برای رسیدن به درجات عالی قربنیاز دارد اشاره نموده‏اندکه این چهار مرتبه­ی سلوک به واسطه­ی قرآن تحقق می­یابد.الف: موعظه:«یاأَیُّهَاالنَّاسُ قَدْجاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌمِنْ رَبِّکُمْ[2]»قدم اول موعظه‏هایالهی است؛تذکرهایی که قلب انسان را بیدارمی‏کند وانسان را از عالم غفلت وارد عالم هوشیاریمی‏نماید.

ب: رفع موانع:بعد از اینکه انسان هوشیار شدوخواست به سوی خدای متعال حرکت کند قدم دوم این است: در انسان موانعی وجود دارد که هر یک از آن موانعبه تنهایی می‏تواند مانع حرکت انسان شود.بیماری‏های قلب انسان کبر، عجب، حسد و سایر صفات ناپسندی هستند که در نتیجه­ی محبت به ولایت طاغوت و کفر به خدا ایجاد شده­اند.هر­کداماز این صفات ناپسند می­توانند به­تنهایی یک سالک را از رسیدن به مقصد باز دارند؛ بنابراین در قدم دوممی‏بایستبیماری‏هایی که در باطن انسان و در جامه­ی انسانی وجود دارند مداوا شود. اگر این بیماری‏هابهبود پیدا نمود، انسان آماده­ی حرکت به سوی  خدای متعالمی‏گردد.

ج: شرح صدر:قدم سوم این است که هدایت الهی قدم به قدم قلب انسانرا نورانی نماید.«فَمَنْ یُرِدِاللَّهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ[3]»باید شرح صدر پیدا شود «أَفَمَ نْشَرَحَاللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَعَلى‏ نُورٍمِنْ رَبِّهِ[4]» انسانی که به شرح صدرمی‏رسد آمادهمی‏گردد تا حقیقت اسلام و تسلیم در مقابل  خدای متعال به او عنایت شود «َّإِنَّالدِّینَعِنْدَاللَّهِ الْإِسْلام[5]» دینیکه خدامی‏پذیرد حقیقت اسلام و تسلیم بودن در مقابل  خدا است. اسلام همان نورانیتی است که  خدادر قلب انسان قرارمی‏دهد.از پیامبر سوال شد:«فَمَنْ یُرِدِاللَّهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْصَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ[6]» اگر  خدا بخواهد کسی را هدایت کند به او شرح صدرمی‏دهد. این شرح صدر چیست؟ حضرت در یک کلمه فرمودند:«نور یقع فی قلب المومن یشرح له صدره وینفسه» نوری است که در قلب مومن واقعمی‏شود و با آمدن این نور وسعت سینه و شرح صدر به مومن عنایتمی‏گردد.

د: دریافت انوار هدایت:این نورانیتانسان را از حجاب ظلمت و محدودیت ظلمات بیرون می­آورد.همه­ی صفات نیکو مانندایمان، تقوا، یقین، صبر و رضا جزو همان انواری استکه وارد قلب مومنمی‏شود و مومن با این نوربه سمت  خدای متعال حرکتمی‏نماید.سرچشمه­ی این نور قرآن است.انسان‏هایی که این درجات را پشت سر گذاشته و این قدم‏ها را در سایه­ی قرآن طی نمودند رحمت خاصی که به تعبیر قرآن مخصوص مؤمنین استو آن رحمت رحیمیه است شامل حال آنها می­شود و آنها را به توحید، حیات طیبه، ایمان، یقین و درجات کمالمی‏رساند. اینها مراتب سیری است که مومن باید طی کند و همه­ی اینها به واسطه­ی قرآن محققمی‏شود. قرآن عامل بیداری قلب انسان و دوری آن از همه­یبیماری‏ها و موانع وآفت‏هاست.