بُستی ، ابوالقاسم اسماعیل بن احمد جیلی ، مؤلف زیدی و معتزلی مذهب اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم . از زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست . احتمالاً او یا خانواده اش از بُستِ سیستان برخاسته اند، اما در جوانی ، مدتی در مشرق گیلان به سر می برده و در آنجا پیرو مکتب فقهی زیدی الناصر لِلحق (متوفی 304) شده که در آن سرزمین متداول بوده است . مدتی پیش از 389، مرید متکلم برجستة معتزلی ، عبدالجباربن احمد همدانی بود و در همان سال ، با مرادش که در ری می زیست ، به مکه رفت و در بازگشت مدتی در بغداد اقامت کرد. در آنجا بستی با ابوبکر محمد باقلاّ نی * اشعری ، مناظرة کلامی کرد، زیرا عبدالجبار مناظره با باقلاّ نی را دون شأن خود می دانست . در فاصلة میان 403و411، میان جماعتهای زیدی و سنّی در ری اختلاف افتاد، ازینرو بستی به آمل رفت و در آنجا از او دربارة روز غدیر خم و شایستگیهای ابوبکر و امام علی علیه السلام سؤال شد.
او ضمن اذعان به فضیلت امام علی علیه السلام و تأکید بر مشرک نبودن آن حضرت از ابتدا، دربارة ابوبکر تعبیر و تشبیهی به کار برد که خشم و احساسات اهل سنت را برانگیخت . پس از سه روز، ابن سیف دینوری ، حاکم دست نشاندة منوچهربن قابوس زیاری ، او را از آمل تبعید کرد(مُحَلّی همدانی ، حدائق الوردیة فی ذکر ائمة الزیدیة ، در مادلونگ ، > متون عربی < ، ص 289ـ290). از قرار معلوم ، او به ری باز می گردد، زیرا که در 415 در مراسم تشییع عبدالجبار شرکت کرده بود (مِسوَری ، به نقل از ابویوسف عبدالسلام قزوینی ). جُنداری ، که منبعی متأخر است ، تاریخ درگذشت او را حدود 420 ذکر کرده است . ادعای جنداری حاکی از اینکه بستی ملازم امام المؤیّد باللّه و ناقل تعالیم شرعی او بوده و در آثار فقهی زیدی به «الاستاذ» شهرت داشته ، نادرست است و ناشی از اشتباه گرفتن او با ابوالقاسم بن تال استاذ هَوسَمی است . ابن شهرآشوب از او با نام «قاضی » ابوالقاسم بستی یاد کرده است . ادامه مطلب...
